Pobieranie

Informacja o "ciasteczkach" i przetwarzaniu danych osobowych

Ta strona przetwarza Twoje dane osobowe takie jak adres IP i używa ciasteczek do przechowywania danych na Twoim urządzeniu.

Z jednej strony ciasteczka używane są w celu zapewnienia poprawnego funkcjonowania serwisu (np. zapamiętywania filtrów wyszukiwania zaawansowanego czy ustawień wybranych w tym okienku). Jeśli nie wyrażasz na nie zgody, opuść tę stronę, gdyż bez nich nie jest ona w stanie poprawnie działać.

Drugim celem jest gromadzenia statystyk odwiedzin oraz analiza zachowania użytkowników w serwisie. Masz wybór, czy zezwolić na wykorzystywanie Twoich danych osobowych w tym celu, czy nie. W celu dokonania wyboru kliknij w odpowiedni przycisk poniżej.

Szczegółowe informacje znajdziesz w Polityce Prywatności.

Wyrażam zgodę na "ciasteczka":
Tylko niezbędne do działania serwisu
Wszystkie (także służące gromadzeniu statystyk odwiedzin)

PL EN
ELEKTRONICZNY SŁOWNIK JĘZYKA POLSKIEGO XVII I XVIII WIEKU
znajdź hasła
wyszukiwanie zaawansowane
A
B
C
Ć
D
E
F
G
H
I
J
K
L
Ł
M
N
O
Ó
P
R
S
Ś
T
U
V
W
X
Y
Z
Ź
Ż
Jan Amos Komenský
KomDobrOrb 1667 oryginał
Orbis Sensualium Pictus, Hoc est, omnium fundamentalium in mundo rerum, & in vita actionum, Pictura & Nomenclatura. Latino-Gallico-Grmanico-Polonice.

http://digital.slub-dresden.de/en/sammlungen/werkansicht/278387764/0/, http://www.dbc.wroc.pl/dlibra/doccontent?id=24757&from=FBC, https://polona.pl/item/joh-amos-comenii-orbis-sensualium-pictus-hoc-est-omnium-fundamentalium-in-mundo,MTA0NDE0Mzcw/6/#info:metadata
Odnotowano 154 cytatów z tego źródła
– Ná Dáchu są Altány [...] Gałki y Wietrzniki. KomDobrOrb 167.
patrz: ALTANA, ALTANA, ALTANNA
– Pod Gmáchem jest Salá [...] [z] Posadzką/ (ástrychem) [...] podpárta słupámi. KomDobrOrb 165.
patrz: ASTRYCH, ASTRYCH, JASTRYCH
– Wodá [...] Krąci się [...] w Wirze; [...] czyni Bágniská. KomDobrOrb 21.
patrz: BAGNISKO
– Bárwierniá/ Strzygálnia. KomDobrOrb 187.
patrz: BALWIERNIA, BALWIERNIA, BARWIERNIA
– Bárwierniá/ Strzygálnia. KomDobrOrb 187.
patrz: BALWIERNIA, BARWIERNIA, BARWIERNIA
– Ná Maszcie jest Kosz/ [...] á nád gáłką Wietrznik (Bánderá) Wiátry z náczący. KomDobrOrb 221.
patrz: BANDERA
– Części Wozowe są Dyszel [...] Barki [...] (Wagi) Drabki [...] zwory. KomDobrOrb 207.
patrz: BARK
– Insze tegoż rodzaju [ryby] są/ Okuń/ Płocica/ Parma/ (Barwena). KomDobrOrb 79.
patrz: BARWANA, BARWENA, BARWENA
– Przybieráją się też do tego [wieńców] zioła pięknie pachnące [...] jáko [...] Bázyliká/ Száłwia/ Miętkiew. KomDobrOrb 39.
patrz: BAZYLIKA
– Kroplá/ ná Wodę padaiąc czyni Bąbel; wiele Bąbeli czynią Szuminę. KomDobrOrb 23.
patrz: BĄBEL, BĄBEL, BĄBEŁ, BĄBOL, BEBEL, BĘBEL
– Tym [ptakom wodnym] przydamy Łyskę/ Bąka Cudzoziemskiego/ [...] y insze. KomDobrOrb 57.
patrz: BĄK
– Bąk [...] wtyka nos w wodę/ y bąka (ryczy) jako Woł. KomDobrOrb 59.
patrz: BĄKAĆ
– Bednarz/ opasány Suszfalem/ roby z Prętow Leszczynowych ná Kobylicy Strugiem/ Obręcze. KomDobrOrb 197.
patrz: BEDNARZ
– XX libr [czyni] Ryzę/ tych dziesięć Belę. KomDobrOrb 229.
patrz: BELA, BELA, BELLA
– Chłopcy [...] gráć zwykli [...] ábo Krąg Pałką bijąc przez Pierścięń; [...] ábo Cygę Biczykiem [...] pędząc [...]. KomDobrOrb 355.
patrz: BICZYK
– Kłodzina [...] jest ścięte drzewo [...] bez Gáłęzi; á ma Skorę y Łyko/ [...] Biel i Drzeń. KomDobrOrb 33.
patrz: BIEL
– Oko (w ktorym Bielmo y zrzęnicá) przykrywa się Bowiekami [!] y Brwiami. KomDobrOrb 93.
patrz: BIELMO
– CXXXVI. Gry Dziecinskie. Chłopcy (Chłopietá) gráć zwykli ába [!] Bikámi; Gałkámi ábo Kulájąc Kulę do Kręgli ábo Krąg Pałką bijąc KomDobrOrb 355.
patrz: BIG, BIK, BIK, BIKA, BIKA
– Pás Rycerski [...] (Bindá) służy ná Ozdobę. KomDobrOrb 367.
patrz: BINDA, BIŃDA
– Ożrálcy/ Pijánicy/ opijáją (ożyráją) się/ [...] taczáją się/ [...] blują. KomDobrOrb 287-289.
patrz: BLUĆ
– Skowronek wyśpiewuje latáyąc po powietrzu; Przepiorka ná zięmi śiedząc; inszi ná Gáłęźiach drzew: jáko Obca Kánárká/ Ziembá/ Szczygieł/ Cżyżyk Dzwońiec/ Sikorá máła/ wywyelgá (Boguwoła[!]) Ludárká Piegzá y inszi. KomDobrOrb 51-53.
patrz: BOGUWOLA
– Oko (w ktorym Bielmo y Zrzęnica) przykrywa się Bowiekami [!] y Brwiami. KomDobrOrb 93.
patrz: BREW
– Kto się chce Kąpáć w zimney Wodzie/ brnie w Rzekę. KomDobrOrb 183.
patrz: BRNĄĆ
– Oracz [...] przeorywa ziemię [...] Potym sieje nasienie/ y záwłoczy Broną. KomDobrOrb 113-115.
patrz: BRONA
– Bronie są Miecz/ [...] Kord/ [...] y Száblá. KomDobrOrb 367.
patrz: BRONIA, BRONIA, BROŃ, BROŃ, BRÓŃ
– Der Vogelsteller [...] sich verbergend in die Hütte/ locket erdie Vögel/ mit dem Gesang der Lock-Vögel. Ptásznik [...] schroniwszy się do Budy/ przyłudza (wabi) Ptaki/ swierkotániem Wabnych (Ptaszkow. KomDobrOrb 127.
patrz: BUDA
– Kramárze/ Budkarze [...] Pryacznicy [...] y Wendetarze chcą też zwáni być Kupcámi. KomDobrOrb 331-333.
patrz: BUDKARZ
– XXVIII. Dzikie Bydlętá. Tur y Báwoł są dzikie Woły. Łoś [...] ma rozłożyste rogi: jáko y Jeleń. Ale Sárná z Sárnięciem zadnych nie mal nie ma rogow. Kozorożec [...] Dzika Kozá [...] Jednorożec [...] Dzik. KomDobrOrb 67.
patrz: BYDLĘ
– XXVI. Bydło trzodne p. Stadnik. KomDobrOrb 63.
patrz: BYDŁO
– Człowiek jest/ naprzod Dziecięciem [...] potym Chłopięciem/ [...] dáley Młokosem. KomDobrOrb 85.
patrz: CHŁOPIĘ
– Iesiotr [...] (czeczugá) jest kończaty/ y wyrasta nád chłopski wzrost. KomDobrOrb 79.
patrz: CHŁOPSKI
– Wo man nicht Wein hat; trinkt man das Bier: welches aus Maltz/ und Hopfen/ im Kessel gesotten. Gdzie niemász Winá piją Piwo: ktore z Słodu/ y Chmielu/ w Kotle wárzą. KomDobrOrb 141.
patrz: CHMIEL, CHMIEL, HMIEL
– Dziecie [...] Potym się chodzić uczy w Chodaczku. KomDobrOrb 314-315.
patrz: CHODACZEK
– Insze Cyrkle są Horyzon/ Pułudniowy Cyrkiel/ [...] Wesrzedni/ [...] dwa Cyrkle/ jeden Dniá y Nocy porownániá [...] drugi Dniá y Nocy przesilęniá [...]. KomDobrOrb 261.
patrz: CHORYZONT, HORYZON, HORYZONT, HORYZONT, HORYŻONT, ORYZONT
– Szwiec [...] robi [...] Trzewiki [...] Obuwe [!]/ [...] [Boty] y Kurpie/ [Ciżmy] [łac. Perones, fr. des bottines, niem. Halbstiefeln]. KomDobrOrb 155-157.
patrz: CIŻMA, CIŻMA, CZYŻMA
– Tym [ptakom wodnym] przydamy Łyskę/ Bąka Cudzoziemskiego/ [...] y insze. KomDobrOrb 57.
patrz: CUDZOZIEMSKI
– Insze bronie są włocznia [...] Hálábárt [...] u ktorych Drzewie [...] y Zelázo. KomDobrOrb 367.
patrz: DRZEWIE
– Męstwo [...] jest nie ustrászone w przykrych [...] rzeczách/ jáko Lew [...] y dufliwe; (dobrey ná dzieje) [...]. KomDobrOrb 289.
patrz: DUFLIWY
– Die Tulipan 12 ist eine Zierd der Blumen/ aber ohne Geruch. Tulipan 12 Ozdobą jest zioł jednák bez Zapáchu. KomDobrOrb 41.
patrz: DULIPAN, TULIPAN, TULIPAN, TULIPANT
– Wożek jedno Kolny zowie się Taczką; Dwu kolny Kárą [...]. KomDobrOrb 207.
patrz: DWUKOLNY
– XXVIII. Dzikie Bydlętá. Tur y Báwoł są dzikie Woły. Łoś [...] ma rozłożyste rogi: jáko y Jeleń. Ale Sárná z Sárnięciem zadnych nie mal nie ma rogow. Kozorożec [...] Dzika Kozá [...] Jednorożec [...] Dzik. KomDobrOrb 67.
patrz: DZIKI
– Pismo suszemy Pápierem szárym (fibulą) ábo Piaskim [!] z Piasecznice [...]. KomDobrOrb 227.
patrz: FIBULA
– Der Vogelfang. Der Vogelsteller richtet einen Lockheerd/ legetdarauf das Vogelgarn Ptásznictwo. Ptásznik sporządza (wystáwia) Gajek/ zástáwia Sieć ptászą. KomDobrOrb 127.
patrz: GAIK, GAJEK
– Potworni. (niekształtowni) y Nieurodziwi są/ ktorzy ciáłem odstępują od pospolitego kształtu: jáko są: srogi Olbrzym/ máluczki Kárzeł/ Dwoistego ciáłá/ Dwoy głowy y tym podobne Potwory. Dotych poniekąd niektorzy przyliczáją: Głowaczow/ Nosalow/ Wárgátych/ Gębalow/ Rozokich/ Gruczołow/ Krzywoszyjow/ Gárbalow/ Krzywonogow/ Głow podłogowátych; przyday do tego Łysego. KomDobrOrb 77.
patrz: GARBAL
– Potworni. (niekształtowni) y Nieurodziwi są/ ktorzy ciáłem odstępują od pospolitego kształtu: jáko są: srogi Olbrzym/ máluczki Kárzeł/ Dwoistego ciáłá/ Dwoy głowy y tym podobne Potwory. Dotych poniekąd niektorzy przyliczáją: Głowaczow/ Nosalow/ Wárgátych/ Gębalow/ Rozokich/ Gruczołow/ Krzywoszyjow/ Gárbalow/ Krzywonogow/ Głow podłogowátych; przyday do tego Łysego. KomDobrOrb 109.
patrz: GĘBAL
– Potworni. (niekształtowni) y Nieurodziwi są/ ktorzy ciáłem odstępują od pospolitego kształtu: jáko są: srogi Olbrzym/ máluczki Kárzeł/ Dwoistego ciáłá/ Dwoy głowy y tym podobne Potwory. Dotych poniekąd niektorzy przyliczáją: Głowaczow/ Nosalow/ Wárgátych/ Gębalow/ Rozokich/ Gruczołow/ Krzywoszyjow/ Gárbalow/ Krzywonogow/ Głow podłogowátych; przyday do tego Łysego. KomDobrOrb 109.
patrz: GŁOWACZ
– Niektorym/ niż ich strácą tyłem języki wywłoczą [...] ábo ná Pniu (gnácie) Rękę ucináją. KomDobrOrb 329.
patrz: GNAT
– Kokosz grzebie w Mierzwie/ y zbiera Ziarnka: jáko y Gołębie/ (ktore śię wychowują w Gołębieńcu). KomDobrOrb 49-51.
patrz: GOŁĘBIENIEC
– Nieurodziwi/ (nie kształtowni) y Potworni. Potworni, (nie kształtowni/) y Nieurodziwi są/ ktorzy ciáłem odstępują od pospolitego kształtu; jáko są: srogi Olbrzym/ 1 maluczki Kárzeł/ 2 Dwoistego ciáłá/ 3 Dwoy głowy/ 4 y tym podobne Potwory. Dotych niektorzy poniekąd przyliczáją: Głowaczow/ 5 Nosalow/ 6 Wárgátych/ 7 Gębalow/ 8 [Ze]zokich/ 9 Gruczołow/ 10 Krzywoszyjow/ 11 Gárbalow/ 12 Krzywonogow/ 13 Głow podługowátych; 15 (14 przyday do tego Łysego. KomDobrOrb 107-109.
patrz: GRACZOŁ, GRUCOŁ, GRUCZOŁ, GRUCZOŁ, GRUCZÓŁ, GRUCZUŁ
– Chłopcy [...] gráć zwykli [...] ábo Krąg Pałką bijąc przez Pierścięń; [...] ábo Cygę Biczykiem [...] pędząc [...]. KomDobrOrb 355.
patrz: GRAĆ
– Ogrodnik Iárzynny [...] (zielny) w Wirydarzu kopie Rydlem [...] y czyni Grządki [...]. KomDobrOrb 111.
patrz: GRZĄDKA
– Kokosz grzebie w Mierzwie/ y zbiera Ziarnka: jáko y Gołębie/ (ktore śię wychowują w Gołębieńcu). KomDobrOrb 49-51.
patrz: GRZEŚĆ
– [...] stawa się Grzmot: ktory z Obłoká wypadszy z Błyskáwicą/ grzmi/ y piorunem trzáska. KomDobrOrb 23-25.
patrz: GRZMIEĆ
– XIX. Domowi Ptacy. [...] Jáskołká/ [...] Wrobl/ [...] Sroká// [...] Kawká/ [...] y Nietoperz/ [...] (Skrzydlasta Mysz) latáją koło dáchow. KomDobrOrb 49-51.
patrz: JASKÓŁKA
– Wożek jedno Kolny zowie się Taczką [...]. KomDobrOrb 207.
patrz: JEDNOKOLNY
– Spiewający Ptacy. [...] Skowronek wyśpiewuje latáyąc po powietrzu; Przepiorká/ ná zięmi śiedząc; inszi ná Gáłęźiách drzew: jáko: Obca Kánárká/ Ziembá/ Szczygieł/ Czyżyk [...]. KomDobrOrb 48-53.
patrz: KANAREK, KANARKA
– [są instrumenty] ná ktorych strony ná ciągáją y rucháją jáko Hárfá [...] z Klawikordem KomDobrOrb 251.
patrz: KLAWIKORD, KLAWIKORD, KLAWIKORT
– W káżdym [instrumencie] po miárách (klawiszách) przebieráją Lewą Ręką. KomDobrOrb 251.
patrz: KLAWIS, KLAWISZ, KLAWISZ
– Cytara; Kobza (niem die Cither, die viole) (Geige) KomDobrOrb 251.
patrz: KOBZA
– Szczurek/ y insze Myszy więtsze/ jako Łásicá/ Kuná/ Tchorz/ uciążáją Dom. KomDobrOrb 63.
patrz: KUNA
– Krolik/ [...] przekopuje ziemię; jáko y Kret/ [...] ktory kupki (gromadki) czyni. KomDobrOrb 69.
patrz: KUPKA
– Goście/ od Gospodarzá w prowádzęńi/ [...] umywáią Ręce/ z Láwáterzá/ [...] álbo z Nalewki. KomDobrOrb 145.
patrz: LAWATERZ
– Chłopcy ćwiczą się w bieganiu/ ábo po Ledzie/ ná Łyszwách gdzie się też wożą ná Sániách: ábo po polu/ zámierzájąc Kres/ ktorego ktory wygrać usiłuje/ dopędzić ále nie przezeń przepędzić (przebieżeć) ma. KomDobrOrb 353.
patrz: LÓD
– Skowronek wyśpiewuje latáyąc po powietrzu; Przepiorka ná zięmi śiedząc; inszi ná Gáłęźiach drzew: jáko Obca Kánárká/ Ziembá/ Szczygieł/ Cżyżyk Dzwońiec/ Sikorá máła/ wywyelgá (Boguwoła[!]) Ludárká Piegzá y inszi. KomDobrOrb 51-53.
patrz: LUDARKA
– Między polnym Kwiećiem na znájomsze są: Lanysz/ (polna Lilia) Ożanká/ Modrak/ Rumianek/ y tym podobne. KomDobrOrb 39.
patrz: ŁANYSZ
– Dziwká łáźiebnicźa [...] donośi Wodey (Węborkiem) KomDobrOrb 185.
patrz: ŁAZIEBNICZY, ŁAZIEBNICZY, ŁAZIENNICZY, ŁAZIEWNICZY
– W Laźńi [...] omywamy Brudy [...] wstąpiwszy ná Láwę potową; [...] y oćiramy śię Kámieńiem dźiurkowánym pijany morskiey [...] (Kámieńiem Láźniowym) KomDobrOrb 183.
patrz: ŁAŹNIOWY
– Das Crocodil/ ein ungeheures und räuberisches Thier des Flusses Nilus. Krokodyl/ okrutny y Łupieżny zwierz Rzeki Nilus. KomDobrOrb 75.
patrz: ŁUPIEZNY, ŁUPIEŻNY, ŁUPIEŻNY
– [Bóbr] ma gęsie nogi/ do pływánia/ y Łuskowy Ogon. KomDobrOrb 75.
patrz: ŁUSKOWY
– Chłopcy ćwiczą się w bieganiu/ ábo po Ledzie/ ná Łyszwách gdzie się też wożą ná Sániách: ábo po polu/ zámierzájąc Kres/ ktorego ktory wygrać usiłuje/ dopędzić ále nie przezeń przepędzić (przebieżeć) ma. KomDobrOrb 353.
patrz: ŁYSZWA, ŁYŻWA
– Wiewiorkę/ 6 Máłpá/ 7 y Kotkę Morską/ 8 w Domu chowáją/ dla ućiechy. KomDobrOrb 61-63.
patrz: MAŁP
– Kuglarz [...] (Mátácz) kugluje z wácká (z mienszká). KomDobrOrb 345.
patrz: MATACZ
– XIX. Domowi Ptacy. [...] Jáskołká/ [...] Wrobl/ [...] Sroká// [...] Kawká/ [...] y Nietoperz/ [...] (Skrzydlasta Mysz) latáją koło dáchow. KomDobrOrb 49-51.
patrz: MENTOPERZ, NIEDOPERZ, NIETOPERZ, NIETOPERZ, NIETOPYRZ
– Między-ziemie/ Między-Morze. KomDobrOrb 21.
patrz: MIEDZYMORZE, MIĘDZYMORZE, MIĘDZYMORZE
– Między-ziemie. KomDobrOrb 21.
patrz: MIĘDZYZIEMIE
– [...] od Wątroby do Máchárzyney zyłá urynna/ (moczowa) do wyposzczániá mocźu. KomDobrOrb 99.
patrz: MOCZOWY
– Der Stallknecht [...] den Habern schwingt er in d'Wanne den er mit [...] (Siede) mängt/ und nimmet aus dem Futterkasten [...] Másztálerz [...] Owies opała Opałką [...] ktory miesza z sieczką/ y dobywa z Obrocznie [...] y tym Koniá Karmi [...]. KomDobrOrb 189.
patrz: OBROCZNIA
– Kur (ktory ráno pieje) ma Grzebięń/ y Ostrogi: rzezámy [!] (Kápłuniony) zowie śię Kapłun/ á Kármią go w Kurńiku. KomDobrOrb 49.
patrz: OSTROGA
– Promienie słoneczne drzewá zájmują przez Palące skło. KomDobrOrb 197.
patrz: PALĄCY
– Jákie są [krzewy] [...] sitowie/ [...] Trciá/ [...] ktora Paikę przynosi/ y Kolankowáta. KomDobrOrb 45.
patrz: PAŁKA
– Chłopcy [...] gráć zwykli [...] ábo Krąg Pałką bijąc przez Pierścięń: ábo Cygę Biczykiem [...] pędząc. KomDobrOrb 355.
patrz: PAŁKA
– Niedźwiedź [bywa] kąsány od psow y tłuczony Máczugą [...] (pałką). KomDobrOrb 131.
patrz: PAŁKA
– Dziecie [...] Karmione bywa piersiámi [...] y żywione Pápą. KomDobrOrb 313-315.
patrz: PAPA
– Starzi używáli [do pisania] [...] skorek z Drzew/ osobliwie Egipskiego Drzewká/ ktore zwano Pápierem. KomDobrOrb 227-229.
patrz: PAPIER, PAPIER, PAPIOR, PAPIR
– Pismo suszemy Pápierem szárym (fibulą) ábo Piaskim[!] z Piasecznice. KomDobrOrb 227.
patrz: PAPIER, PAPIER, PAPIOR, PAPIR
– Wydrá [...] y rzegocąca zábá [...] z párchátą zábą [to zwierzęta wodno-ziemne]. KomDobrOrb 77.
patrz: PARCHATY
– Drop [...] Głuszcz/ [...] Párdwá [...] y Iemiołuchę/ [...] zá roskosz osobliwą uciechę ábo y łákociny máją. KomDobrOrb 55.
patrz: PARDWA
– Iusze tegoż rodzáju [ryby] są/ okuń/ Płocicá/ Pármá/ (Barwena). KomDobrOrb 79.
patrz: PARMA
– Insze bronie są Włocznia [...] Hálábárt [...] (Pártázán). KomDobrOrb 367.
patrz: PARTAZAN, PARTAZAN, PARTAZANA, PARTAZANA, PARTESON, PARTEZANA, PARTYZAN
– Szermierze/ pojedynkują [...] walcząc [...] ábo Mieczámi [...] ábo Drążkámi/ [...] y Hálábartámi/ [...] Partázánámi. KomDobrOrb 345.
patrz: PARTAZAN, PARTAZAN, PARTAZANA, PARTAZANA, PARTESON, PARTEZANA, PARTYZAN
– Pilność [...] nic nie odkłada dojutrá/ áni spiewa piosnki Kruczey/ [...] ktory co raz powtarza cras/ cras/ jutro/ jutro. KomDobrOrb 285.
patrz: PIOSENKA, PIOSNKA, PIOSNKA, PIOSTKA
– Kucharz/ y wárzy rozmáite potráwy; Ptaki oskubuje wprzod/ y wywnątrza; Ryby oczesuje/ y płata; niektore mięso słoniną spikuję [!]/ záżywájąc Spikulcá; Zájące obeymuje. KomDobrOrb 135.
patrz: PŁATAĆ
– Pod Dáchem [domu] jest Piętro; (Poddasze). KomDobrOrb 175.
patrz: PODDASZE
– [Żołnierze] wysyłają Podjezdnikow (ná podjázdy) [...] dla języka. KomDobrOrb 371.
patrz: PODJEZDNIK
– Student [...] czyta Księgi [...] wartuje/ y znich [...] nalepsze rzeczy wybiera; abo wnich Podkreszleniem/ [...] abo przy brzegach Gwiazdeczką [...] znaczy. KomDobrOrb 241-243.
patrz: PODKREŚLENIE
– Przyozdabia go [jeździec konia] Strojámi Końskiemi/ Nagłowkięm/ [...] Podpierścięniem/ [...] y Podogoniem. KomDobrOrb 205.
patrz: PODPIERSIENIE, PODPIERSIEŃ
– Zewnątrz [domu] widáć Okná [...] y Kraty [...] Ganki [...] Podsionki/ y Filary do podpieránia Murow. KomDobrOrb 167.
patrz: PODSIONEK
– Rzeźnik [...] czyni szołdry [...] nádto rożne Kiszki Maćki [...] Jątrznice 9posoczne Kiszki). KomDobrOrb 133.
patrz: POSOCZNY
– Rzeká [...]ábo Potok/ co przez Miásto ciecze/ służy dla zábieránia plugástwá. KomDobrOrb 323.
patrz: POTOK
– Wodá [...] zścieka w Potoku; płynie w Rzece. KomDobrOrb 19.
patrz: POTOK
– Powietrze [...] cicho powiewa. KomDobrOrb 19.
patrz: POWIEWAĆ
– Powrozobiegun [...] biega y skacze po Powrozie/ trzymájąc Ręką zerdź gwichtowną. KomDobrOrb 345.
patrz: POWROZOBIEGUN
– Ogień [...] Płomień [...] w znieca/ ábo pożąg/ [...] ktory Domy poima (pożyra) [...] łac. Incendium, fran. Embrasement, niem. Feuersbrunst... KomDobrOrb 15-17.
patrz: POŻĄG
– Ogień się pali/ sparza y pożyrá... KomDobrOrb 15.
patrz: POŻERAĆ, POŻERAĆ, POŻYRAĆ
– Biádá szalonym Czarownikom y czárownicom ktorzy się szátánowi [...] oddawáją (zamknięci w Cyrklu [...] czárowániem go do siebie wzywając) (przyklinając). KomDobrOrb 407.
patrz: PRZYKLINAĆ
– Do tych [potworów = ludzi] niektorzy poniekąd przyliczáją: Głowaczow [...] Nosalow [...] Wargátych... KomDobrOrb 109.
patrz: PRZYLICZAĆ
– Izbá się [...] przyozdabiá stropem y ściánámi... KomDobrOrb 179.
patrz: PRZYOZDABIAĆ SIĘ
– Liter składácz [...] dobywa jednej po drugiey y składa według Wizerunku [...] ktory ná pulpitku [...] przed nim stoi słowá/ w Wegielnicą... KomDobrOrb 231.
patrz: PULPITEK
– Der Holzhacker mit der Holzart/ [fä]llet und behauet [di]e Bäume/ [...] von überbleiben [di]e Reisshöttzer. Drewnik (Rębca) Siekierą/ obala okrzesuje Drzewá/ od ktorych zostawa Chrost. KomDobrOrb 159.
patrz: RĄBCA, RĘBCA, RĘBCA
– Między polnym Kwieciem na znájomsze są: Lánysz/ (polna Lilia) Ożanká/ Modrak/ Rumianek/ y tympodobne. KomDobrOrb 39.
patrz: ROMIONEK, RUMENOK, RUMIANEK, RUMIANEK, RUMIENEK, RUMINEK
– Drogie kámieńie [...] Są Kamyszki jásne: jáko: biały Diáment/ cźerwony Rubin/ modry Száfir. KomDobrOrb 29.
patrz: RUBIN
– Drogie Kámieńie [...] Są Kamyszki jásne: jáko: biały Diáment/ cźerwony Rubin/ modry Száfir. KomDobrOrb 29.
patrz: SAFIER, SAFIR, SZAFIER, SZAFIR, SZAFIR
– Sámiká [ptaka]/ w gńieźdźie/ nieśie Jáycá/ y ná ńich sádząc wylęga Młode. KomDobrOrb 49.
patrz: SAMIKA
– Chłopcy ćwiczą się w bieganiu/ ábo po Ledzie/ ná Łyszwách gdzie się też wożą ná Sániách: ábo po polu/ zámierzájąc Kres/ ktorego ktory wygrać usiłuje/ dopędzić ále nie przezeń przepędzić (przebieżeć) ma. KomDobrOrb 353.
patrz: SANIE
– Spiewájący Ptacy. Słowik śpiewa nád wszystkie nawdźięczńiej. KomDobrOrb 51.
patrz: SŁOWIK
– XIX. Domowi Ptacy. [...] Jáskołká/ [...] Wrobl/ [...] Sroká// [...] Kawká/ [...] y Nietoperz/ [...] (Skrzydlasta Mysz) latáją koło dáchow. KomDobrOrb 49-51.
patrz: SROKA
– Szczurek/ y insze Myszy więtsze/ jako Łásicá/ Kuná/ Tchorz/ uciążáją Dom. KomDobrOrb 63.
patrz: SZCZUREK
– Kroplá/ ná Wodę padaiąc czyni Bąbel; wiele Bąbeli czynią Szuminę. KomDobrOrb 23.
patrz: SZUMINA
– Robactwo czołgające się. Robacy ogładzają (ogryzują) rzeczy: Głystá [!] [...] ziemię; Gąsięnicá [...] szczepy; Konik, [...] owoce; Mol żytny [...] (zbożny robak) zboże; Czerw drzewny [...] drzewo; Mol [...] Szaty; Mol [...] Księgę; Robacy [...] Mięso y Ser; Włos. Skokliwa Pchłá, [...] Wesz, [...] smrodliwa Pluskwá, [...] gryzą nas. Kleszcz [...] wysysa krew. Jedwabnicá [...] czyni Jedwab. Mrowká [...] jest pracowita. Pájąk [...] (tka) Wije pájęczynę, sieci muchom. Slimak [...] nosi dom swój (skorupę) z sobą. KomDobrOrb 73-75.
patrz: ŚLEMAK, ŚLIMAK, ŚLIMAK
– Morskie Ryby y Slimacy. Między morskiemi rybámi nawiętszy jest Wieloryb; [...] Delfin, [...] naprętszy; Plaszczka, [...] napotwornieysza. KomDobrOrb 81.
patrz: ŚLEMAK, ŚLIMAK, ŚLIMAK
– Spiewájący Ptacy. Słowik śpiewa nád wszystkie nawdźięczńiej. KomDobrOrb 51.
patrz: ŚPIEWAĆ
– Spiewájący Ptacy. Słowik śpiewa nád wszystkie nawdźięczńiej. KomDobrOrb 51.
patrz: ŚPIEWAJĄCY
– Ptásznik [...] schroniwszy się do Budy/ przyłudza (wabi) Ptaki swierkotániem Wabnych Ptaszkow. KomDobrOrb 127.
patrz: ŚWIEGOTANIE, ŚWIEGOTANIE, ŚWIERGOTANIE, ŚWIERKOTANIE
– Aus schwefelichrein Dampf entstehet der Donner: s siárczystey páłey [!] stawa się Grzmot: welcher aus der Wolcke brechend mit einem Blitz/ donnert/ und wetterstrahlet. ktory z Obłoká wypadszy z Błyskáwicą/ grzmi y piorunem trzáska. KomDobrOrb 23, 25.
patrz: TRZASKAĆ
– XXVI. Bydło trzodne p. Stadnik. KomDobrOrb 63.
patrz: TRZODNY
– Bednarz [...] cżyńi Beczki y Pułkufry/ o Dwu dnách; potym Drybusy/ Cebry/ Trzy Korcowe státki/ y Węborki (Wiádrá) z jednym dnem. KomDobrOrb 197.
patrz: TRZYKORCOWY
– Ptásznik [...] schroniwszy się do Budy/ [...] przyłudza (wabi) Ptaki/ swierkotániem Wabnych Ptaszkow. KomDobrOrb 127.
patrz: WABIAĆ, WABIĆ
– Dotych [potworów] niektorzy [...] przyliczáją: Głowaczow/ [...] Nosalow/ [...] Wargátych. KomDobrOrb 109.
patrz: WARGATY
– Student [...] czyta Księgi [...] wártuje/ y znich [...] nalepsze rzeczy wybiera. KomDobrOrb 241-243.
patrz: WARTOWAĆ, WERTOWAĆ
– Kuchenne státki są nád to: Ożog [...] Wáská [...] w ktorey płoczą Misy [...] y pułmiski... KomDobrOrb 137.
patrz: WASKA, WAZKA, WAZKA
– Spiewájący Ptacy. Słowik śpiewa nád wszystkie nawdźięczńiej. KomDobrOrb 51.
patrz: WDZIECZNIE, WDZIECZNO, WDZIĘCZNIE, WDZIĘCZNIE, WDZIĘCZNO, WDZIĘCZNO
– ...y Wendetarze chcą też zwáni być Kupcámi. KomDobrOrb 333.
patrz: WENDETARZ, WENDETARZ, WENDYTARZ
– Rybołow [...] łowi Ryby: ábo w jezierze Wędą [...] Ktora z wędnego prętá ná nici wisi/ y ná ktorym záhaczoná Nętá [...] ábo Wiecierzem. KomDobrOrb 125-127.
patrz: WĘDNY
– Chłopi ráchuią [...] krziżykami (x) [...] przez Wiárdunki/ Mędele/ y Kopy. KomDobrOrb 255.
patrz: WIARDUNEK, WIARDUNK, WIARDUNK, WIERDONK, WIERDUNK, WIERDUNK
– P&;ająk [...] (tka) Wije pájęczynę. KomDobrOrb 75.
patrz: WIĆ
– Młocek [...] na Gumnie Młoci Zyto Cepámi [...] wieje Wiejáczką (szuflą)... KomDobrOrb 115.
patrz: WIEJACZKA
– Wielko gęby Sum [...] więtszy jest od onego [jesiotra]. KomDobrOrb 79.
patrz: WIELKOGĘBY
– Wystáwiáią Káplice [mahometanie] z ktorych wieżek/ nie od Dzwonow/ ále od Kapłánow (księżey) [...] do Nabożeństwá zwoływáni bywáią. KomDobrOrb 403.
patrz: WIEŻKA
– Rudelnicy [...] siedząc ná Láwách u Desk (przy goździách Wiosłowych) [...] Wodę Wiosłámi pędząc zegluią... KomDobrOrb 217.
patrz: WIOSŁOWY
– Włodárká [...] (Dworká) doi Wymiona Krowie/ [...] przy złobie/ [...] nád szkopcem. KomDobrOrb 119.
patrz: WŁODARKA
– XXXII. Wodno-ziemne zwierzętá [krokodyl, bóbr, wydra, żółw]. Na zięmi y Wodzie żyją. KomDobrOrb 75.
patrz: WODNOZIEMNY, WODOZIEMNY
– Nos [...] wonia zapáchy i smrody. KomDobrOrb 101.
patrz: WONIAĆ, WONIEĆ
– ...z tych [kwiatów] wiją Więńce [...] (rowniąnki) y Woniánki. KomDobrOrb 39.
patrz: WONIANKA
– Woszczyny/ ogniem rozpuszczone w Wosk się obracáją [plastry]. KomDobrOrb 121.
patrz: WOSZCZYNA
– Powroźnik [...] kręci Liny [...] ták gotuje/ naprzod Woje/ [...] potym Powrozy/ [...] ná ostátku [...] Liny studzienne ábo zaglowe... KomDobrOrb 199.
patrz: WÓJ
– ...niegdy sądzono ná Rynku/ teraz w Wojtownii (w sadowey Izbie). KomDobrOrb 325.
patrz: WÓJTOWNIA
– Wielkie Okręty jáko zamki zachodzą się (potykáją się) Pyskámi; ábo Dziáłámi [spolnie się uderzáją [...] y tak przedziuráwione/ zgubę swoię w się wpijáją/ y Toną. KomDobrOrb 377.
patrz: WPIJAĆ SIĘ
– XIX. Domowi Ptacy. [...] Jáskołká/ [...] Wrobl/ [...] Sroká// [...] Kawká/ [...] y Nietoperz/ [...] (Skrzydlasta Mysz) latáją koło dáchow. KomDobrOrb 49-51.
patrz: WRÓBEL, WRÓBEL, WRÓBL
– Czysty Len przywięzány bywá do Krężelá [...] od Prządki: [...] ktora lewą Nić przędzie/ [...] práwą [...] Kołowrot [...] ábo Wrzeciono [...] (ná ktorym Wrzecięnnik [...]) (przesień) obraca. KomDobrOrb 149.
patrz: WRZECIENNIK
– [...] obrzynáją Groná [winne] [...] y wysypują do Winnych kádzi [...] wydeptują nogámi [...] ábo wybijáją drewniáną stępą [...]. KomDobrOrb 139.
patrz: WYDEPTYWAĆ
– Skowronek wyśpiewuje latáyąc po powietrzu; Przepiorka ná zięmi śiedząc; inszi ná Gáłęźiach drzew: jáko Obca Kánárká/ Ziembá/ Szczygieł/ Cżyżyk Dzwońiec/ Sikorá máła/ wywyelgá (Boguwoła[!]) Ludárká Piegzá y inszi. KomDobrOrb 51-53.
patrz: WYWIELGA
– Oracz [...] przeorywa ziemię [...] Potym sieje nasienie/ y záwłoczy Broną. KomDobrOrb 113-115.
patrz: ZAWŁÓCZYĆ
– Zwierzę/ Zyje/ czuje/ rusza śię; lęże śię/ y umiera; Zywi śię/ y rośćie stoi/ ábo leży/ ábo chodżi. KomDobrOrb 47.
patrz: ZWIERZĘ
– Zwierzętá á naprzod Ptacy. KomDobrOrb 47.
patrz: ZWIERZĘ