Pobieranie

Informacja o "ciasteczkach" i przetwarzaniu danych osobowych

Ta strona przetwarza Twoje dane osobowe takie jak adres IP i używa ciasteczek do przechowywania danych na Twoim urządzeniu.

Z jednej strony ciasteczka używane są w celu zapewnienia poprawnego funkcjonowania serwisu (np. zapamiętywania filtrów wyszukiwania zaawansowanego czy ustawień wybranych w tym okienku). Jeśli nie wyrażasz na nie zgody, opuść tę stronę, gdyż bez nich nie jest ona w stanie poprawnie działać.

Drugim celem jest gromadzenia statystyk odwiedzin oraz analiza zachowania użytkowników w serwisie. Masz wybór, czy zezwolić na wykorzystywanie Twoich danych osobowych w tym celu, czy nie. W celu dokonania wyboru kliknij w odpowiedni przycisk poniżej.

Szczegółowe informacje znajdziesz w Polityce Prywatności.

Wyrażam zgodę na "ciasteczka":
Tylko niezbędne do działania serwisu
Wszystkie (także służące gromadzeniu statystyk odwiedzin)

PL EN
A
B
C
Ć
D
E
F
G
H
I
J
K
L
Ł
M
N
O
Ó
P
R
S
Ś
T
U
V
W
X
Y
Z
Ź
Ż

ALTANA

rzecz.
ż
W TRAKCIE OPRACOWANIA
Wersja do druku Jak cytować
Harvard Biuletyn PTJ bibtex CSL-JSON
Warianty fonetyczne: ALTANA, ALTANNA
Notowanie w słownikach

Notowany w słownikach:
SXVI (altana), Kn (altana), T (altana), L (altana; XVIII), SWil (altana), SW (altana), SJP (altana)

Nienotowany w słownikach:
SStp

Formy gramatyczne
liczba pojedyncza
M.   altanna ||   altana
D.   altany ||   altanny
B.   altanę
Ms.   altanie
liczba mnoga
M.   altany
D.   altanów
C.   altanom
Ms.   altanach
Etymologia
śr. łac. altana
Znaczenia
1. »pomieszczenie, izba w najwyższej części budynku, budowli, na najwyższym piętrze lub na dachu, także kryty lub odkryty balkon, loggia, taras«
  • – W ogrodách bywáią siane [żółte fiołki]/ ná áltanách/ w oknách/ dla ich zapachu. SyrZiel 1451.
  • – Altaná/ [...]. Tabulatum supremum. Ambulatio, vel coenaculum supra tectum [...]. Kn 6.
  • – Wieże zacne od ogroda, Także od Wisły [...] W nich altany budowane. JarzGośc 67.
  • – Powiádáią Skryptorowie/ iż w Libiey kędy gorąca są wielkie/ niezmierna rzecz rodzi się Skorpionow [...] Ludzie tedy támeczni nie sypiáią dla nich/ ieno ná wysokich áltánách na domu. StarKaz 452-453.
  • – Nie tylko pokarmem codziennym żyjemy: Więcej powietrzem [...] Stąd przyjemniejsze zdrowiu, altany górzyste, że na nich przebywają wiatry przeźroczyste. ZimBSiel 107-108.
  • – Ná Dáchu są Altány [...] Gałki y Wietrzniki. KomDobrOrb 167.
  • – Logeum. Logia. Ganek wielki nakryty. Altana. WąsKal 126.
  • Altana. Altan/ unbedeckter Platz auf einem Dache. toit plat fait en plateforme; galerie sur un toit. T III 5.
Ustabilizowane połączenia wyrazowe

  • altana nieba:
    • – [Do Matki Boskiej:] Drabinaś wystawiona przy altanie nieba, Po tejby się nam (grzeszni [!]) tam docisnąć trzeba. KochOgrTur 14.
  • altana narożna:
    • – Gdy [pisarz] go [dekret] zwyczajnym napisze konceptem Tamtej kancelaryjej, z altany narożnej Całym gardłem na miasto obwoła go woźny. PotZacKuk I 582.
2. »przybudówka przed wejściem do budynku, kryta oddzielnym dachem, wsparta na słupach polączonych balustradą lub poręczą, ganek, galeria«
  • – Przed domem wielkim ganek albo altanka która altana wkoło balasami pobalasowana. InwUszwVet 230.
  • – Na tryumf zaltanow zabrzmią mu w koncerze W paize mosiądzowe [...j Wszyscy pienia zakrzykną Krol polski niech zyie. DrobOpow 54.
  • – Przed sienią altanna, na której schowanie. InwKal I I, 223.
  • – W posrzod [pałacu] przed drzwiami pryncypalnemi wygodna bywa galerya czyli altana, dla flagi utrzymania. BystrzInfArch D3.
3. »niewielka budowla o lekkiej konstrukcji, różnorodnej formie, w ogrodzie lub w innym, malowniczym miejscu, przeznaczona do wypoczynku, zabawy«
  • – Pomknę się dalej: fontana! Neptun na niej, tuż altana. JarzGośc 70.
  • – Będą na placu włoskie dziardyny partery Wirydarze Altany [...] Balety maszkaraty Curanty. OpalKSat 111.
  • – Tak między temi chodząc roskoszami Częścią po scieszkach, a częścią gankami On Mąz [...] Zniknął w Altanie rozami okrytey. OblJasGór 155.
  • – Przy brzegu Kalinowski z przywitaniem czeka sturbowaną Strusownę potyka z daleka I bierze ku Altanom, tam wszelkie ochoty wylawszy iey naczoło, swe przyszłe obroty Z Kasandrą prorokuią... DrobOpow 204.
  • – [...] Officyalistowie Prześw. Wwdztw Ziem y Powiatow [...] do Altany w Ogrodzie Królewskim nowo będącey comparuerunt. GazPol 1735/54, 1 nlb..
  • – Wszytkie [ogrody cesarskie] Páłacyki, Altány, Fontany [...] zdobią. ChmielAteny II 476.
4. »pomieszczenie wydzielone w innym, może wnęka«
  • – W tymże przedPokoiu Altana w ktorey stolik ieden Marmurem sadzony. ArchRadziw 68, 17.
Znaczenia niepewne
1 a. 2 a. 3:
  • – [król Dawid] wyidzie sobie czásu iednego po obiedzie ná áltánę/ y vyzrzy iednę białogłowę kąpiącą się w sadzawce/ poszle wskok pytáć się kto iest/ zkąd iest/ y prosząc do siebie ná podwieczorek... StarKaz 277.