Pobieranie

Informacja o "ciasteczkach" i przetwarzaniu danych osobowych

Ta strona przetwarza Twoje dane osobowe takie jak adres IP i używa ciasteczek do przechowywania danych na Twoim urządzeniu.

Z jednej strony ciasteczka używane są w celu zapewnienia poprawnego funkcjonowania serwisu (np. zapamiętywania filtrów wyszukiwania zaawansowanego czy ustawień wybranych w tym okienku). Jeśli nie wyrażasz na nie zgody, opuść tę stronę, gdyż bez nich nie jest ona w stanie poprawnie działać.

Drugim celem jest gromadzenia statystyk odwiedzin oraz analiza zachowania użytkowników w serwisie. Masz wybór, czy zezwolić na wykorzystywanie Twoich danych osobowych w tym celu, czy nie. W celu dokonania wyboru kliknij w odpowiedni przycisk poniżej.

Szczegółowe informacje znajdziesz w Polityce Prywatności.

Wyrażam zgodę na "ciasteczka":
Tylko niezbędne do działania serwisu
Wszystkie (także służące gromadzeniu statystyk odwiedzin)

PL EN
A
B
C
Ć
D
E
F
G
H
I
J
K
L
Ł
M
N
O
Ó
P
R
S
Ś
T
U
V
W
X
Y
Z
Ź
Ż

BASZTARD, BASZTARDO

rzecz.
m
W TRAKCIE OPRACOWANIA
Wersja do druku Jak cytować
Harvard Biuletyn PTJ bibtex CSL-JSON
Warianty fonetyczne: BASZTARD, BASTARD, BASTER, *BASZTART, *BASTERT, *BASZTARD || BASZTARDO, BASZTARDO
Notowanie w słownikach
Słowniki notują
Formy gramatyczne
liczba pojedyncza
M.   basztard ||   baster ||   bastard ||   basztardo
D.   basztarda
B. uż. żyw.   basztarda
N.   basztartem ||   bastardem ||   bastertem
Ms.   bastardzie ||   basztarcie
liczba mnoga
M. uż. osob.   basztardy ||   bastardowie
  basztardzi
B. uż. nosob.   bastery ||   basztardy ||   bastardy
Etymologia
śr. łac. bastardus
Znaczenia
1. »dziecko rodziców niepołączonych węzłem małżeńskim, dziecko nieprawego łoża, nieślubne«
  • – ...gdzieby ták dobrzy byli bástárdowie, iáko porządnie zpłodzeni/ dáłáby się wielka przyczyná do cudzołostwá/ do sweywoli/ do wszeteczeństwá. PetrSPolit I 271.
  • – Cudzołostwo dla niepewności dzieci/ dla niedbałości w wychowániu/ dla wzgárdy/ ktorą zwykli básztárdzi rodzicom swoim pokázowáć [...] iest bárzo szkodliwe. KunWOb B3v.
  • – Bękart/ bástér/ nie dobrego łożá/ Bęś/ Spurius qui extra matrimonium natus est [...] Falsiparens [...] Nothus. Kn 19.
  • – Drudzy trafiaiasie co Basztardo (czyi beł), takich y ze Szpitalia od S.Ducha z Krakowa sieła wyszło gdzie porzucone dzieci chowaią y wszkole cwiczą. TrepNekLib 4v.
  • – Delektu żadnego Turcy w tym nie mają, jako się kto urodzi, i tak poważaią niewolnicze bastery, jak i dobre syny, gdyż złym być nie powinien z cudzej nikt przyczyny. TwarSLegK 223.
2. o zwierzętach: »mieszaniec powstały z krzyżowania różnych ras lub gatunków«
  • – Bękart [...] Insititium animal, quod non ex suopte genere ab radicibus nascitur [...] niéwłasny płod/ nié podobnego rodzáiu. Kn 19.
  • – Jeżdżęc widzieć źwierzyńce moje, com pozakładał na różnego gatunku bastardy, postrzegłem dwóch wilków, chłopa z wozem jadącego atakujących. RadziwHDiar 137.
  • – Kanarków z czubkami miałem gniazdo, lecz mi się nie wiedli. Basztardy po kurze z kaczkami. RadziwHDiar 183.
3. »wino nienaturalne, zaprawione, gorszego gatunku«
  • – Mężscyznę [!]/ do Małżeńskiey spráwy [...] pobudza [...] po łyszce go [konfektu] z Muszkátelą/ álbo z winem słodkim/ z Bástertem ná raz vżywáiąc. SyrZiel 159.
  • – Nasienie przyrodzone mnoży [coriandrum]/ piiąc go z iuchą Rozynkową w winie słodkim wárzonych [...] ábo z Básztártem po ćwierci łotá. SyrZiel 453.
  • – Co dom ma, byle czaszą pijmy a nie kuszem, Albo złe Mazowieckie szepce i basztardy? Wżdy nie pojdziem hajduka, nie pojdziem galardy. Miody, choć nie koweńskie, albo nam złe lipce? PotFraszBrück II 272-273.
4. »materiał jedwabny lub nici jedwabne z domieszką włókien lnu, bawełny albo innego materiału«
  • Basztard iedwab. T III 27.
5.  przen.  »jakakolwiek rzecz lub zjawisko negatywnie odróżniające się od swego pierwowzoru, zepsute«
  • – Gdyby dzisiay żył Dawid [...] Dopiero gdyby poznáł sekt rożnych rodzaie, Ktore chwastem przysiadły prawowiernych kraie. Kopał by skryte miny, podsadzał petardy, Zeby z dymem wyrzucił z Oyczyzny basztardy. DrużZbiór 66.
Znaczenia niepewne
1,2,3,4,5:
  • Baster, vid. Basztard. T III 27.
Odsyłacze