Pobieranie

Informacja o "ciasteczkach" i przetwarzaniu danych osobowych

Ta strona przetwarza Twoje dane osobowe takie jak adres IP i używa ciasteczek do przechowywania danych na Twoim urządzeniu.

Z jednej strony ciasteczka używane są w celu zapewnienia poprawnego funkcjonowania serwisu (np. zapamiętywania filtrów wyszukiwania zaawansowanego czy ustawień wybranych w tym okienku). Jeśli nie wyrażasz na nie zgody, opuść tę stronę, gdyż bez nich nie jest ona w stanie poprawnie działać.

Drugim celem jest gromadzenia statystyk odwiedzin oraz analiza zachowania użytkowników w serwisie. Masz wybór, czy zezwolić na wykorzystywanie Twoich danych osobowych w tym celu, czy nie. W celu dokonania wyboru kliknij w odpowiedni przycisk poniżej.

Szczegółowe informacje znajdziesz w Polityce Prywatności.

Wyrażam zgodę na "ciasteczka":
Tylko niezbędne do działania serwisu
Wszystkie (także służące gromadzeniu statystyk odwiedzin)

PL EN
A
B
C
Ć
D
E
F
G
H
I
J
K
L
Ł
M
N
O
Ó
P
R
S
Ś
T
U
V
W
X
Y
Z
Ź
Ż

MATKA

rzecz.
ż
W TRAKCIE OPRACOWANIA
Wersja do druku Jak cytować
Harvard Biuletyn PTJ bibtex CSL-JSON
Notowanie w słownikach
Słowniki nie notują
Najwcześniejsze poświadczenie: 1621-1643
Formy gramatyczne
liczba pojedyncza
M.   matka
D.   matki
C.   matce
B.   matkę
N.   matką
Ms.   matce
W.   matko
Znaczenia
1. »rodzicielka«
  • – Kiedy natę woynę wyiezdzał pozegnawszy sie z Matkę wsiadł nakonia, woczach iey padł kon pod nim. PasPam 52v.
  • – Oyca y Matki Posagu Bogatego gotowiusięnka odstąpic y iechac zatym w kiem się zakocha chocby na krai swiata. PasPam 55.
  • – Nago sypiaią tak iak Matka urodziła. PasPam 55v.
  • – Ludzie byli tak wybrakowani w lata wzrost iako by ich iedna porodziła matka. PasPam 72v.
  • – Sladkowski na tamtę powiedał że Matkę Miała Swowolną występnicę. PasPam 219v.
  • – Przyiechawszy do Domu 16 Novembris trafiłęm na Załobę po Matce moiey kochaney. PasPam 245.
Ustabilizowane połączenia wyrazowe

  • matka bezmężna:
  • koligat z matki:
  • krewny z matki:
Związki frazeologiczne

  • takiej matki syn:
  • »SYN«
Przysłowia, sentencje, skrzydlate słowa

  • – Załowali niektorzy że się zblizyli do Ieneralnego koła drudzy tez mowili ze trzeba tego koniecznie Iako to Quot Capita tot sensus [co głowa, to rozum] nieiedney matki dziatki. PasPam 115v.
Przenośnie
  • Ia zas zem nigdy niebył Pasierbem ale Synem Oyczyzny Matki moiey y bydz nie mogę chocbym chciał.PasPam 139v
  • Cieszki to iest wprawdzie na Chorągiew naszę klimakter, Dwoch razem tey Matce tak dobrych po zbywać Synow.PasPam 85
  • Niewidziano mię nigdy za Szeregiem, Chyba tam gdzie nalezało obok z Chorągwią Matką moią.PasPam 121
2. »zwykle z określeniami: boska, przenajświętsza, przeczysta itp. Rodzicielka Jezusa, Maria«
  • – Przyczyną Swoią Matko u Syna spraw to. PasPam 58.
  • – Ia w tym mąm nadzieię ktorego Przenay Swiętsze wspominąm Imię Jezus y w Przyczynie Przenay Swiętszey iego Matki. PasPam 58.
  • – Wołaią Lutrzy Och Her Jezu Christ oni nasamego syna a katolicy zas y Nasyna y Namatkę wołaią. PasPam 67.
  • – Uczyniłęm Bogu dzięki [...] za to że mię raczył zachowac w dobrym zdrowiu w Cudzey Zięmi Bo mię tam z iego Przenayswiętszey łasky y Przeczystey Matki y Palec ieden niezabolał. PasPam 78v.
Ustabilizowane połączenia wyrazowe

  • matka Bolesna (sz. zm.):
    • – Marcin Hincza [...] są w druku te iego pisma [...] Mátká Bolesna Márya, to iest tłumáczenie Męki Páná Chrystusowey, ktora boleść Mátce Boskiey zádawáłá [...]. NiesKor II 362.
    • – Do tego mieysca sam tenże Jozef námieniony wráz z Nikodemem z przytomnością Bolesney Matki MARYI PANNY y innych Pobożnych Niewiast, CHRYSTUSA z Krzyża zdiętego [...] położyli [...]. ChmielAteny II 565.
3. »samica zwierząt (w stosunku do swego potomstwa)«
  • – Był tam niedzwiadek ktorego [...] niedzwiedzie srogo bronili osobliwie iedna wielka Niedzwiedzica naybardziey broniła znać ze to była iego Matka. PasPam 176.
4. »przełożona zakonu, przeorysza«
  • – Duchowney winszuię Siostry ktorą [...] kochaiący rodzicy [...] oddaiąc WMMPannom. A osobliwie WSCi MMPannie Moscia Panno Matko oddaią ochotnie przeyrzanu [zam. przeyrzaną] Bogu Wiktymę z Posłusznym na iedno Skinienie Abrahamem niezałuiąc iey na Słuzbę Boską. PasPam 282.
Związki nieprzyporządkowane do znaczeń
Ustabilizowane połączenia wyrazowe

  • duchowna matka:
    • duchowna (chrzestna) Matka [...] marreine. T III 285.
  • krewny z matki:
  • »człowiek spokrewniony z kimś przez matkę«
    • – Iednego czasu przyiechali do mnie krewni zony moiey z Matki Pan Stanisław Szęmbek Bur[g]grabia krakowski y Pan Zelecki franciszek przy prowadzili zsobą iakiegos tez swego krewnego nieiakiego wielkiego piiaka. PasPam 228v.
  • matka Boska:
  • matka boleści:
    • – Gdzie przez te ták ciężkie bole/ proś ábyć vprosiłá matká boleści/ wszytkich ran dusze twoiey zleczenie. BanHist 181.
  • bot. fiołki Matki Bożej:
    • Viola Medica, [...], Viola Mariana [...]. Kn 176.
  • matka Boża:
  • bot. oset Matki Bożej:
  • bot. włoski Matki Bożej:
  • bot. ziele Matki Bożej włoskiej:
Przysłowia, sentencje, skrzydlate słowa

  • – Już ty się godzisz Za mąż, po cóż chodzisz Jak jagnię za matką? MorszAUtwKuk 282.