Pobieranie

Informacja o "ciasteczkach" i przetwarzaniu danych osobowych

Ta strona przetwarza Twoje dane osobowe takie jak adres IP i używa ciasteczek do przechowywania danych na Twoim urządzeniu.

Z jednej strony ciasteczka używane są w celu zapewnienia poprawnego funkcjonowania serwisu (np. zapamiętywania filtrów wyszukiwania zaawansowanego czy ustawień wybranych w tym okienku). Jeśli nie wyrażasz na nie zgody, opuść tę stronę, gdyż bez nich nie jest ona w stanie poprawnie działać.

Drugim celem jest gromadzenia statystyk odwiedzin oraz analiza zachowania użytkowników w serwisie. Masz wybór, czy zezwolić na wykorzystywanie Twoich danych osobowych w tym celu, czy nie. W celu dokonania wyboru kliknij w odpowiedni przycisk poniżej.

Szczegółowe informacje znajdziesz w Polityce Prywatności.

Wyrażam zgodę na "ciasteczka":
Tylko niezbędne do działania serwisu
Wszystkie (także służące gromadzeniu statystyk odwiedzin)

PL EN
A
B
C
Ć
D
E
F
G
H
I
J
K
L
Ł
M
N
O
Ó
P
R
S
Ś
T
U
V
W
X
Y
Z
Ź
Ż

APOLLO, *APOLLIN

rzecz.
m
Wersja do druku Jak cytować
Harvard Biuletyn PTJ bibtex CSL-JSON
Notowanie w słownikach

Notowany w słownikach:
L (Apollon, Apollo; XVI-XVIII), SWil (Apollo), SW (Apolo, Apollo; w innym znaczeniu), SJP (Apollo)

Nienotowany w słownikach:
SStp, SXVI, Kn, T


Najwcześniejsze poświadczenie: 1614-1626
Formy gramatyczne
liczba pojedyncza
M.   Apollo
D.   Apollina
C.   Apollinowi
B. uż. żyw.   Apollina
N.   Apollinem
Ms.   Apollinie
W.   Apolle ||   Apollinie
Etymologia
łac. Apollo, -inis, z gr.
Znaczenia
1.  mit.  nazwa własna »grecki bóg piękna, sztuk, słońca; rzeźba przedstawiająca tego boga«
  • Apollo biesiad, żartów Dyjannna zażywa. Wesoła myśl nie bywa nigdy zazdrośliwa. SzymSiel 75.
  • – Dwanasta panna UCIECHA Wdzięczne dziewczę Uciecha w pieszczonej postawie wszystkich rwie oczy na się i zniewala prawie. Kochanka to swej paniej, bez niej nie umieją nic drugie towarzyszki ani na piądź śmieją jej się puścić; ona im gust przyjemny daje, ona lub gdy zachodzi, lub gdy zorza wstaje, ma swe czasy i wczasy. Apollo sam taki, który by jej wyliczyć mógł wszystkie przysmaki! Pióro me nie wydoła, atoli rozgłosi to, że ona nad insze dłuższe rucho nosi. MorszHRozkosz D1v.
  • Apollo, gdy ieszcze murowaną swoią lutnią, albo skrzypce, ná onym murze pospolicie kłádał. OvOtwWPrzem 247.
  • – Niech ią pod ziemię skryie Proserpina/ Nie zniknie Daphnis nigdy Apollina. TwarSDaf 10.
  • – Argument sceny. Apollo wygnany z Nieba [...] u Admeta Krola Thessaliey dziewięć lat pasł owce. TwarSDaf 44.
  • – Chwalę żarliwość/ y umysł ten w tobie/ Pociecho piękna Oycowskiego łoná/ Iednák y z drugiey strony myślę sobie/ Nie tenli cię to/ co zábił Pitoná/ Goni Apollo w Pásterza osobie Stárowiecznego Syn Hyperioná/ Iákożem świeżo zásłyszał w tym czásie ze tu gdzieś owce Admetowe pásie. TwarSDaf 114.
  • Apollo [...] ow płacz macierzyński [...] tym wdzięczności swey abdánkiem zátámował [zabijając synów]. WojszOr 311.
  • – Wszytka się ma i ciągnie ku nieśmiertelności, przyść rozkaże Muzyce i stanąć przy stole, gdzie wnet samże Apollo, w niebieskie wijole zarżnie z swymi chłopięty, którym poświadczają tyjorby i skrzypice, a Muzy śpiewają słodkie dziwne sonety. TwarSRytTur 139.
  • – [...] na ktorem Achatkowym kamieniu 9 mus swemi instrumentami a dziesiąty Apollo Scytrą był wyryszowany. HerbOr 147.
  • – Był by tam [w domach rzymskich] y Apollo bez łuku y Iowisz bez pioruna y Pallas stracieła by swoie Aegiden Neptun trident drudzy nosy Vszy. OpalKSat 36.
  • – Trojańskie mury i dardańskie grody Twymi strunami Apollo bezbrody Wiązał i lepił z budowniczej rady Gruzy gromady. MorszAUtwKuk 72.
  • Esculapius Bog lekarstw, drugi po Apollinie y iego Syn. PotPrzyp 2v.
  • – Niechaj się Cybeliną Almon chełpi łaźnią I Veneus Tessalski, gdzie zdjęta bojaźnią I słusznym o panieństwo swoje Daphnis gniewem, Stoi nad nim po dziś dzień laurowem drzewem. Więc Amphrys, kędy z bóstwa Apollo wyzuty Pasł Admetowe stada, na miejscu pokuty; I Lincestis, co równo z winem poi ludzi, Cratis co czarną bieli, Sibaris co brudzi Białą na owcach wełnę. PotWoj 1v.
  • – Niechaj się Cybeliną Almon chełpi łaźnią I Veneus Tessalski, gdzie zdjęta bojaźnią I słusznym o panieństwo swoje Daphnis gniewem, Stoi nad nim po dziś dzień laurowem drzewem. Więc Amphrys, kędy z bóstwa Apollo wyzuty Pasł Admetowe stada, na miejscu pokuty; I Lincestis, co równo z winem poi ludzi, Cratis co czarną bieli, Sibaris co brudzi Białą na owcach wełnę. PotWoj 1v.
  • – Osman [...] Wieszczkow, wrożkow, Kuglarzow, Z Czarami y z Gusły Mataczemi nakoło osnuł się Powrusły Ktorym iako Aniołom tak wierzy uprzeymie [...] Nigdy nie miał Apollo tyla w Delphie sławy Co ci ubałamuta zaswoie oszusty Chociasz daleko mędrsze głowy są kapusty. PotWoj 75.
  • – Nie ten ma być początek, cny Apolle, festu. Nowy do Lawinijum dziś Silwijus we stu, W tysiącu jedzie koni. PotSielKuk I 108.
  • – Prożno śmierć chcą oszukać, niech nie tylko włosy I skorę łupią, pewnie nie ujdą jej kosy: Tylkoć to Apollina, z Bachusem bezbrodym, Wiecznie czynią pogańscy teolodzy młodym. PotFrasz2Kuk II 393.
  • – Owdzie pod gáiem smukłym Faunus wygolony z Przybránemi Dryády śpiewa, skacze, kleszcze Rękomá: tu Apollo rythmy składa wieszcze. DamKuligKról 28.
  • – Zabrzmiecie muzy Apollo wesoło Na Arphijach, a wesołe czoło Pokazcie. MikSil 7v nlb..
Ustabilizowane połączenia wyrazowe

  • bałwan Boga Apollina:
    • – Obaczył ná ołtarzu báłwan Bogá Apolliná z rękoma wyciągnionemi/ á ná pálcach ma pełno pierścionkow drogich/ ktorych mu głupie pospolstwo z nabożenstwá náwdziewáł. StarKaz 166.
  • kościół Apollina:
    • Vates, Starożytność zwała tych, ktorzy z natchnienia, albo instynktu iaką rzecz przepowiadali. Tacy byli w Delfach w Kościele Apollina wydaiąc Proroctwa na proźby. ChmielAteny1755 I 59.
  • apollin Delficki:
    • – Czartowską to sprawą y mocą Apollina Delfickiego bałwan odpowiedzi dawał, owszem wszyscy owi pogan Bożkowie, czy rznięci, czy lani z metalu, czy wykuci z kámienia, gadali, y dziwne rzeczy czynili dla zabobonnych pogan, ale záwsze z iakim ich oszukaniem, iak princeps mendacii ie nákierował, przez nie mowił. ChmielAteny III 207.
Przysłowia, sentencje, skrzydlate słowa

  • – Rowno puszy Apollo mądre i nieuki, Tylko że rożnym duchem; i u Apollina, Jest natchnienie do wierszow, znajdzie się i bździna. Nie dopiero to umie niecnotliwy bożek. Jednym poetom chucha, drugim pierdzi w rożek [...]. PotFraszBrück II 336.
Przenośnie
  • Tym zabawom Naturaliter [z natury rzeczy] aemulującemu nay mnieyszego czasu niewidzielismy [zam. nie udzieliwszy] Apollinowi [...] ostrego za Dyrektora obrali sobie Gradywa.PasPam 85v
2.  przen.  »słońce«
  • – Gęsty mrok nową czyni bojaźń w niepogodzie, Jako na przyście rane znowu weselszego Apollina ucieka przed promieniem jego. ArKochOrlCz III 344.
  • – Już też błyszcząc, Apollo postępował złoty I promienie srebrnemi na świat ciskał wroty. ArKochOrlCz III 357.