ESJP XVII i XVIII wieku

Informacja o "ciasteczkach" i przetwarzaniu danych osobowych

Ta strona przetwarza Twoje dane osobowe takie jak adres IP i używa ciasteczek do przechowywania danych na Twoim urządzeniu.

Z jednej strony ciasteczka używane są w celu zapewnienia poprawnego funkcjonowania serwisu (np. zapamiętywania filtrów wyszukiwania zaawansowanego czy ustawień wybranych w tym okienku). Jeśli nie wyrażasz na nie zgody, opuść tę stronę, gdyż bez nich nie jest ona w stanie poprawnie działać.

Drugim celem jest gromadzenia statystyk odwiedzin oraz analiza zachowania użytkowników w serwisie. Masz wybór, czy zezwolić na wykorzystywanie Twoich danych osobowych w tym celu, czy nie. W celu dokonania wyboru kliknij w odpowiedni przycisk poniżej.

Szczegółowe informacje znajdziesz w Polityce Prywatności.

Wyrażam zgodę na "ciasteczka":
Tylko niezbędne do działania serwisu
Wszystkie (także służące gromadzeniu statystyk odwiedzin)

Notowanie w słownikach

Notowany w słownikach:
SXVI, Kn, T, L (XVI-XVIII), SWil, SW, SJP

Nienotowany w słownikach:
SStp

Formy gramatyczne

liczba pojedyncza

	M.				chłopstwo
	D.				chłopstwa
	C.				chłopstwu
	B.				chłopstwo
	N.				chłopstwem
	Ms.				chłopstwie

Znaczenia

1. zbior. »lud wiejski, ogół chłopów, stan chłopski; cechy właściwe ludowi wiejskiemu«

– Tam [we wsi Krasne Sioło] mieszka chłopstwo, które równo z bojary do zawiadowania wszelakich rządów we wszytkiem Hospodarstwie należy. NiemPam 28.
– Chłopstwo ktoremu się około roli/ rzemiesłá robić niechce/ woynę służy. StarPopr 134.
– Chłopstwo/ Agrestes [...] Conuentus agrestium [...] Rusticitas pro rusticis [...] vide Chłop gruby. Kn 67.
– Chłopstwo poczęło było bárdzo Pánow swoich chwytáć y Turkom ich oddáwáć. MerkPol 140.
– Ludzi służałych nie było stu spełna, ostatek chłopstwo; ci tedy chłopi, że im żal było chałup, chcieli i miasta bronić. SobJListy 441.
– Nieiaki Rapierski [!] nazwawszy się Kostką cicho chłopstwo pobuntował Druhowe Chmielnickiego. HistBun 21v.
– Nabrano tam [pod Niemirowem] w niewolę wiele tysięcy Chłopstwa, ale Jch nie wycinano, niechcąc sobie wsiów pustoszyć Panowie. OtwFDzieje 85.
– Chłopstwo Szwabskie [...] ktore się Z nieznosnego poddaństwa (jako udali wybić) A wolnosci jako ludziom przyzwoitey ugruntować Chcieli, palili wszędzie y w perzynę obracali. IntrHist 223.
– Gdyby chłopstwa nie było, musielibyśmy się sami stáć rolnikámi. LeszczStGłos 100.
– Chłopstwo, collec. 1) die Bauerschaft, die Bauren [...] 1) communauté; le village c'est à dire les païsans d'un village [...]. T III 114.
– Chłopstwo/ Rura simplicia, Rusticitas [...] das einfältige Bawrenvolck/ Grobheit.. DasHünDict Qqv.

Ustabilizowane połączenia wyrazowe

chłopstwo grube (sz. zm.):

– Wszytko to frászká/ gdy nie będzie pewny żołnierz ná gránicy. Czego teraz z wielką szkodą y sromotą nászą doznawámy/ nie mogąc się chłopstwu grubemu/ ták domowemu/ iáko y postronnemu odegnać. StarPopr 139.
– Pierwsza ozdoba kraiu z miast pieknych budownych I w nich ludzi zrodznych ktorzy wiec przechodzą Grube chłopstwo dowcipem indole et forma I rządem. OpalKSat 97v.

chłopstwo chamskie:

– Práwie o reszt szło ná ten czás/ áby chłopstwo Chámskie/ nie wzięło było nád Scytámi ábo Iáphetczykámi Pánámi swemi gory. DembWyw 55.

proste chłopstwo:

– Tu miedzy prostym chłopstwem tabor swoy zatocze! DrobOpow 174.

2. »bycie chłopem, chłopskie pochodzenie, przynależność do stanu chłopskiego«

– Zwadzicsię bozeuchoway ani pozywac ze Sliachtą, y krzywdy odstapi [!] bobymu zechłopstwem napliac wyiechąno. TrepNekLib 5.
– A ieslibysię trafieło zemu o chłopstwie iego kto co wspomni, to zaraz nie wywodem tego zniesc, alie zabiiacsie opowie. TrepNekLib 11.
– ZaSliachcica chcącsię udac, to pod Pany mozne Senatory cisnąsię na Sluzbę [Plebeani]; [...] rozumieiąc że żaden iusz niebędziemu smiał zadac abo rzec ze chłop iest, thegosie nadziewaiac ze p[ro]tectią panską chłopstwo swe zakrie. TrepNekLib 11.
– ZaSliachcica chcącsię udac, to pod Pany mozne Senatory cisnąsię na Sluzbę [Plebeani]; Słuzy mu długo abo iak oni ynaczey krzczą bawisię; aby pod ramięniem pana one[g]o o chłopstwo niktgo niesmiał turbowac. TrepNekLib 11.
– Chłopstwo [...] 2) Bauren-Familie [...] 2) païsannerie. T III 114.

Więcej cytatów w Korpusie Barokowym

Odsyłacze

Patrz: *CHŁOPIE.

Informacja o "ciasteczkach" i przetwarzaniu danych osobowych

CHŁOPSTWO