Słownik XVII wieku

Znaczenia:

1. »w sposób nieprzynoszący korzyści«: Potym/ iż tám trudno bárzo woyská prowádźić/ y drogi są trudne; bo wod wielki iest niedostátek/ y rzek portowych nie wiele: ábowiem rzekámi Perskimi/ ábo nie náuiguią/ ábo bárzo máło/ y nie vżytecznie. BotŁęczRel III 133. Krolowá zá wiernośćią y stárániem przyiáćioł/ wkrotce się wroćiwszy z Synem/ nie tylko onych oskárżyćielow srogiemi potráćiłá mękámi/ ále y Krolá sámego/ mężá swego/ iáko nieużytecznie pánuiącego/ dlá rożnych y wielkich przyczyn/ za zgodą Senátu y pospolstwá/ pod straż wźięłá. ChokRudAOdm 71. Więc i poczty odmienni z ćwierciami układają knechtowie, bronią władnie trwoga, szablę letką jak piórko przypasuje moda, drugą niedbalstwo i niedozór do skorki węgorzej przyklija nieużytecznie [...]. MałpaCzłow 286. Boby y grochy pomienionemi muchami zarażone lepiey radzę spalić, niż nieużytecznie na polu zostawiać, gdyż nic z nich pożytkować nie można, a przeciwnie przeorawszy teraz grunta, możesz ieszcze spodziewać się z nowey sieyby zysku. BradKniażKal 93. Gdy ow tego śpiewaniem przeyść dąży koniecznie, Złym sądząc pienie, ktore brzmi nie użytecznie. EysMoeris 3. Nie wchodzę w umiarkowanie tey nadgrody, nie wchodzę gdzie użytecznie gdzie nieużytecznie rozchodzą się wydatki publiczne Krajowe, bo to nie iest celem pisma mego. PawlikPod 35. iakoż i w rzeczy samey za jedyną tylko w nim wadę upatruję, zatamowanie Cyrkulacyi wewnętrzney znaczney części Pieniędzy, bo te nieużytecznie w Skarbie leżały, mniemałbym więc rzeczą koniecznie potrzebną , aby Administracya zamiast zatrzymania w Skarbie leżące pieniądze Remanentowe, ktore corocznie od potrzeb Krajowych zbywać mogą, lepszy nierownie z nich użytek uczyniła, przez pożyczanie onychże własnym Obywatelom potrzebuiącym pieniądze na ulepszenie Rolniczego Gospodarstwa, na zapomożenie Kompanij Handlowey, na wsparcie Kompanij Kruszcowey [...]. DembowJPodat 92.

2. »w sposób nieprzynoszący efektów, daremnie«: Ale przecięż, chwała Bogu, że tych, którzy nie chcą się o Rzplitą nieużytecznie frasować i nad daremne fatygi swój przekładają pokój, że, mówię, tych nie jest większa liczba nad drugich, którzy choć widzą, że niepożytecznie pracują, przecież dla Ojczyzny nie przestają pracować. KonSSpos 157. Uznał tę słabość, y nikczemność swoię Antioch Krol, ale pozno, y nieużytecznie. BohJProg I 221. O które [Inflanty] Rzplta czyniła reklamacye w różnych czasach, a mianowicie 1711. i 1720. roku nieużytecznie wprawdzie, lecz te reklamacye, są dowodem, że Rzplta pretensyi swoich nigdy nie ustąpiła, i że dochody, z których Rossya korzysta od 60. to iest tyluż lat, są materyą, restytucyi, i nadgrody, którey Rzplta nie zapomniała. KurierPet 264<266>.