ZALĄŻEK ARTYKUŁU HASŁOWEGO Data ostatniej modyfikacji: 31.08.2023
POMARAŃCZOWY przym.
Warianty fonetyczne: POMORAŃCZOWY
Słowniki:
nie notują
Najwcześniejsze poświadczenie: 1622
Formy: lp M. m pomorańczowy; n pomarańczowe; D. m pomarańczowego; ż pomarańczowej; n pomarańczowego; B. m nżyw pomorańczowy; ż pomorańczową; pomarańczową; N. m pomarańczowym; n pomarańczowym; lm M. nmos pomarańczowe; D. pomarańczowych
Znaczenia:
1. »koloru pomarańczy«: AXAMIT. Zielony głádki/ W kosteczkę/ Błękitny Pomorańczowy/ Lázurowy Głádki/ y w Szczoteczkę ná mieyscu kupuiąc/ łokiec po złotych 3. groszy 15. GostSpos 108. Jan Kapitan Burchard von Schienberg, miał chorągiew adamaszkową pomarańczową pomarańczową, na niey był z obu stron Lew srebrem haftowany trzymaiący w nodze miecz srebrny, napis: Trawe Gott undt hab ein Lewen Mudt, dein Gluck wird noch werden gutt, to jest: Ufay Bogu, a miey lwi umysł, twoie szczęście ieszcze będzie dobre. KoniecSSud 248. Ian Kápitan Burchárd von Schienberg/ miał chorągiew Adámászkowa pomoráńczowa [!]/ ná niey był z obu stron Lew śrebrem háftowány [...]. RozprawaWojsk B2v-B3. W Cazalla, w Huelva, Villanueva, W Kordubie woda albo zmęcona, albo smrodliwa, w Muntella zaś czerwona płynęła: tegoż czasu na powietrze podnosily się wapory gęste, ktore składały wielkie y ciemne obłoki, cyrkuły około Księżyca rożnych kolorow iako to: pomarańczowego, czerwonego y indichowego. BohJProg II 200.
2. »będący częścią pomarańczy - owocu; zrobiony z pomarańczy - owocu«: Weźmi rogu Ieleniego utártego, Rákowych oczek Bolum armenum prepárowánego, Cynámonu, korzenia Tormentillae, Korali czerwonych prepárowánych, skorek Pomáráńczowych, káżdego po ćwierći łotá, Miry puł ćwierći łotá, Kámfory skrupuł, zmięszay ná subtelny proszek, daway go po iednym skrupule w wodce Cynámonowey, álbo Cardui benedicti po dwá rázy ná dźień, mocnieyszym więcey, słábszym mniey. PromMed 15. W bańkę małą, (Patrz na Tablicy I. Figurę I.) z cienką szyiką, y z szczupłym otworem A, naley do większey połowy, wodki iakiey pachnącey, naprzykład wodki pomarańczowey, albo spiritusu winnego zaprawnego lewandą, y położ ią nad faierką, albo małą lampą, w którey zapal spiritus winny. o Podzielności Materyi. ChróśSFizyka 54.
3. »związany z pomarańczą - drzewem«: Powietrze wonieiące zapachem kwiátow pomáráńczowych, cytrynowych, y inszych drzewek, ták iest czyste, że nie możná tchnąć zdrowszym, áni przyiemnieyszym; owo zgołá nátura, ktorá się w ten czas zda obumarłą, dlá wielu inszych nie żyie, tylko dlá tamtego roskosznego, y ukochanego kraiu. RolJabłJADziej 88. Są tu Ogrody cytrynowe, pomarańczowe, figi, oliwy, y gęste łowy[.] ChmielAteny IV 219.
[więcej cytatów w Korpusie Barokowym]
Autor: WG