Słownik XVII wieku

Warianty fonetyczne: HONOR, CHONOR

Słowniki:
L, SWil (honor), SJP (honor) notują
SStp, SXVI (?), Kn (?), T (?), SW (?) nie notują

Najwcześniejsze poświadczenie: 1627

Formy: lp M. chonor; D. honoru // chonoru; C. honorowi; B. uż. nżyw. honor // chonor; N. honorem; Ms. honorze; ~ lm M. uż. nosob. honory; D. honorów; B. uż. nosob. chonory; Ms. honorach

Etymologia: <łac. honor>

Znaczenia:

1. »dobre imię, cześć, sława«: Gdy zas zpokorą swoiey opponowac się będzie krzywdy y Chonoru, wzywaiąc napomoc Boga zawsze wygra. PasPam 89v. Nic to niepomoze dobremu choć by oczy wypłakał kiedy iest od złego w chonorze y Reputacyiey ukrzywdzony. PasPam 135v. Upewniam że ta okazyia ani honorowi ani dobrey reputacyiey szkodzic nigdy niebędzie. PasPam 142. Upraszam pokornie WKMSCi P.M. Młgo. o tę łaskę y Panski na honor moy respekt. PasPam 146. Zasługa w Niebie. Chonor nalezy na Ziemi. PasPam 270. Y daley tam wywodził [...] ze nie dbaią o honor boski. PasPam 286v.

▲ Ustabilizowane połączenia wyrazowe: ▲ coś jest z honorem kogoś »coś przysparza sławy«: Widzę że to zlepszem WSMSCi moze bydz honorem y reputacyią. PasPam 145v. Co moze bydz z Honorem y z iakim kolwiek pozytkiem, niewymawiay się WSC. PasPam 159v.

2. »oznaka czci, szacunku«: Tu oni Tekielego ledwie nie Boskiem veneruią Honoręm. PasPam 262v.

▲ Ustabilizowane połączenia wyrazowe: ▲ honor dać komuś »wyświadzczyć grzeczność«: Iaki taki do siebie prosi Pułkownik przysłał aby mu ten honor dac aby nagodzinę. PasPam 170.

◆ Związki frazeologiczne: ◆ honory dawać »oddawać cześć«: Tam tym iako Bogom chonory dawano Temu na progu Szyię ucinano. PasPam 110. ◆ uczynić honor »okazać uszanowanie«: Naypierweiesmy uczynili honor Samey Iey MSCi Paniey Kasztelannowey bo blisko mięszkała. PasPam 81.

3. zwykle w lm »zaszczyty, godności«: Ciebie potak zdradzieckich radach większe potykaią honory. PasPam 196v. Takowy bunt y kupę na zdrowiach Honorach y Substancyach karać Obowiązek Sumnienia y prawa ninieyszego nasię bierzęmy. PasPam 213. Dali mi to byli to komornikostwo ktorego Lubom ia nie acceptował [...] powiedaiąc że to accessus [pierwszy krok] do wyszszych Honorow ktoremi w Woiewodztwie obiecowali. PasPam 219v.

▲ Ustabilizowane połączenia wyrazowe: ▲ honory akademickie: Honorow Akádemickich to iest tytułow Doktorskich y innych rozdawáć swym studentom nie mysleli; áby wtym w większey Reputácyey Akádemia zostawałá. SzemGrat 347-348.

◆ Związki frazeologiczne: ◆ mieć honor w rękach »otrzymać godność«: Chceszli że bys miał ten Chonor w rękach ktoryc Woysko dac intendit [zamierza]. PasPam 121.