Słownik XVII wieku

Warianty fonetyczne: GENERAŁ, JENERAŁ, GIENERAŁ

Słowniki:
Kn (jenerał, generał), T (gienerał, generał), L, SJP (generał, jenerał) notują
SStp, SXVI (?), SWil (?), SW (?) nie notują

Najwcześniejsze poświadczenie: 1621-1643

Formy: lp M. generał // gienerał // jenerał; C. generałowi; B. uż. żyw. generała; N. generałem; ~ lm N. generałami

Znaczenia:

1. »najwyższy oficer; wódz; komendant«: Miał kommęndę iako nad naszym tak y nad Cesarskiem Woyskiem ktorego było 14 tysięcy z Generałem Montekukulem [Montecuccolim]. PasPam 57. Tys Zołnierz ia Zołnierz ty Generał ia Generał. PasPam 71. Wysłał [generał Montecuccoli] iednak Officerow z pewnym traktatem ktorych gdy obaczył Dziad Skoczył iako piorun kunim Supponendo [rozumiejąc] że Generał wyiezdza alec jak obaczył że kto inszy stanął y obaczył Legacyią. PasPam 71-71v. Było Prawda w Wiedniu Praesidium wielkie, Kommendant dobry kawaler Generał Staręmberk Armaty y Prochow podostatku. PasPam 258v.

▲ Ustabilizowane połączenia wyrazowe: ▲ generał adiutant: ▲ armatny generał: ▲ generał artyleryi: ▲ generał wojsk, generał wojska: Iest tedy pierwszy [list] w ten sens. Stephan Na Czarnczey y Tykocinie Cz[ar]niecki Woiewoda Zięm Ruskich Generał Woyska Io kMSCi. PasPam 161v.

2. »tytuł używany przez niektórych wojewodów, generalny starosta jakiejś ziemi«: Assekuracyia tak Wielmoznemu niegdy Stefanowi Czarnieckiemu Woiewodzie y Generałowi Kiiowskiemu Hetmanowi Polnemu koronnymi [...] słuzyc ma. PasPam 212.

3. »główny przełożony zakonu«: Jenérał/ ábo Genérał zakonu ktoregokolwiék. Kn 245.

▲ Ustabilizowane połączenia wyrazowe: ▲ generał dominikanów »najwyższy przełożony w zakonie«: Doniosłem Iz mam z Rzymu do Ienerała WW OO Dominikanow approbate na drugie Triennium obliguiąc aby onego chcieli obrac. SapADiar 106.