Słownik XVII wieku

Słowniki:
nie notują

Najwcześniejsze poświadczenie: 1656-1688

Formy: lp M. powaga; D. powagi; C. powadze; B. powagę; N. powagą; Ms. powadze

Znaczenia:

1. »godność związana z zaszczytnym stanowiskiem, znaczenie, autorytet; wpływ«: Na Stępuiecie na powagę Maiestatow dwoch Monarchow Polskiego y Moskiewskiego. PasPam 167. Kaz się komu nauczyć co to iest za powaga ktorą nasobie kozdy poseł nosi. PasPam 167v. Taką Francuzowie mieli w Polszcze powagę za Ludowiki ze im pozwolono Co tylko zamyślili. PasPam 190. Wpadł [Lubomirski] u ludzi w podobienstwo ze sobiey zyczy wielkiey krolestwa powagi. PasPam 190v. Czci y Honorowi Szkodzić niemaią tąz powagą Seymu teraznieyszego deklaruięmy. PasPam 211v. Druga to Bellona do Dzieła Marsowego od Nieba zrodzona Godna tey powagi. PasPam 272. Bardzo powaga twoia wypadła z kluby a powaga twoia na ktorą Przodkowie nasi oni Swiątobliwi u Narodow tak sobie zarobili. PasPam 286v.

◆ Związki frazeologiczne: ◆ powagę kochać »chcieć poważania dla siebie«: Towarzyszowi tez nie bardzo moda powodować konia kiedy go nie ma komu oddac togo woli y niebrac kto powagę kocha. PasPam 96. ◆ w czyichś oczach mieć powagę »być poważanym, szanowanym przez kogoś«: Ze zas osoba moia woczach WMM Pana nie ma iako [...] WMMPan mienisz powagi Coz ztym czynić?. PasPam 137v.

2. »poważanie kogo, oddawanie czci, szacunku«: Lata y Szarza moia teraznieysza takiey niepotrzebuie powagi że by to odąwszy się w krzesle iako paiąk [siedzieć]. PasPam 137v. DoPokoiu wniść Francuzowi zawsze wolno, A Polak udrzwi musi y puł dnia Stać z goła sroga y zbyteczna powaga. PasPam 189.

◆ Związki frazeologiczne: ◆ mieć w powadze kogoś »poważać, szanować, mieć zaufanie do kogoś«: Rzecze do mnie Pisarski (: Bo tez on mię przecię miał wpowadze). PasPam 233.

3. »stateczne zachowanie, godność, majestatyczność«: Wszedł tedy do izby z ową powagą y z Nabozęnstwem trzymaiąc czapkę z krzyzikiem przed oczyma. PasPam 83. Kozda Sessyia kozde kołowanie niebyło bez hałassow, Tumultow porywania się do Szabel [...] w kołach bywałęm puko mię nie expedyowano ale y ten [tam] taki był rząd y powaga. PasPam 180. Trudno się było spodziewać Statku y powagi, Chyba Hultayskich terminow. PasPam 185v.