Słownik XVII wieku

Słowniki:
nie notują

Najwcześniejsze poświadczenie: 1634

Formy: cz. ter. lm 1. os. warujemy; ~ cz. prze. lp m 3. os. warował; lm mos 3. os. warowali; ~ tr. rozk. lp 2. os. waruj

Etymologia: <niem. wahren>

Znaczenia:

1. »zapewniać, gwarantować, zabezpieczać«: Zgodá w tych dniách stánęłá zstrony Portu de Leuet: Wyszli z niego Fráncuzowie á zostáwili go Hiszpanom; ále wárowáli to sobie/ żeby nie mogli go fortyfikowáć. MerkPol 90. Waruiemy y Assekuruiemy [...] iz nad wzwyz mianowanemi tak my iako y Rzpta [...] zemsty praetendować [...] nie będzie. PasPam 211-211v. [...] wybieráiąc się do nas ná inkursye, wźiął [chan] Emir przysłány od Wezyrá, áby ullam nie czynił hostilitatem, dla iuż záwártego Pokoiu z Porthą przez I. W. I. M. Páná Woiewodę Poznáńskiego, co sobie I. M. wielce wárował [...]. AwWarsz_1699_21II 2.

2. »pilnować, strzec«: Gdy sie Czar Moskiewski w Stolicy prędko o tym dowiedział/ bądź to z żalu y frásunku wielkiego/ bądź to z melánkoliey srogiey/ częścią wstydem ábo ráczey boiáźnią y stráchem ostátniego szczęścia swego przeráżony/ cześcią z głupiey á nie serdeczney resolucyey/ ábo ráczey z desperácyey niewiem quo spiritu ductus, czy też to tak/ chcąc sie ánimuszowátym y śmiáłym ábo serdecznym przed swemi Moskalámi pokázáć/ álbo dla nászych dla trwogi ten postrách puszczáiąc/ chciał koniecznie wszytkim woyskiem/ co go miał w stolicy plùs vel minùs po dwá kroć sto tysięcy/ bo Miásto wielkie/ ná woysko K. I. M. tą ostátnią resolucyą/ á choćby z ostátnią zgubą y strátą/ vderzyć/ b[.]na verba quaeso, nie ták srogo/ lekko w piasku/ wáruy záwadzić Moskalu. NowinyMosk A2. Śmiejąc się ksiądz do klechy rzekł na to te słowa: „Alberte, gdy za czasem te podrosną dzieci, Waruj ich uczyć grzechu, co w kompucie trzeci!” KorczFrasz 42.

Związki nieprzyporządkowane do znaczeń:

◆ Związki frazeologiczne: ◆ grzbiet warować: