Słownik XVII wieku

Słowniki:
nie notują

Najwcześniejsze poświadczenie: 1656-1688

Formy: bezok. począć; ~ cz. prze. lp m 1. os. począłem; począłem; 3. os. począn // począł; ż 3. os. poczęła; n 3. os. poczęło // poczęno; lm mos 1. os. poczęliśmy; poczęliśmy; 3. os. poczęli; nmos 3. os. poczęły; ~ cz. zaprze. lp m 1. os. począłem był; 3. os. począł był; ż 3. os. była poczęła; lm mos 3. os. byli poczęli; ~ cz. przy. pr. lp 1. os. pocznę; 3. os. pocznie; lm 1. os. poczniemy; 3. os. poczną; ~ im. uprz. począwszy; ~ nieos. cz. prze. poczęto

Znaczenia:

»zacząć, rozpocząć, wziąć się do czego«: Skoro tedy Switać poczęło podęmknęło się Woysko blizey pod Miasto. PasPam 57v. Począłem rybę ieść asz wniey okrutnie smak dobry. PasPam 65. Dopieroz oddawszy się p. Bogu kiedy to pocznięmy wszyscy robić az zióbro na ziobro zachodziło. PasPam 66v. Iuz mi się tez iesc poczęno zachciwać. PasPam 67. Skoro poczęto bardzo golic przewiązałęm tez sobie rękę nad łocięm y Niebardzo od nich stronię. PasPam 203. Widząc że ludzie iuz w poł pozasiewali Iarzyny, iam tez dopiero począł siać. PasPam 250v. Spoyrzy Krol na Skorkę [wydry] zatka Oczy iedną ręką, drugą ręką się porwie za czuprynę pocznie wołac za bii kto Cnotliwy. PasPam 255v. Turcy tez poczęli słabiec apotym w nogi. PasPam 260v. Cesarskim [...] woyskom iak P. Bog począn Błogosławić tak y wtym Roku nieprzestał. PasPam 282v. Samismy się naparli do Węgier spodziewaiąc się czegos tam dokazac ale to trzeba było te rzeczy na całe lato począc nie na zimę. PasPam 286v.

◆ Związki frazeologiczne: ◆ począwszy od »licząc od«: Począwszy odeLwowa naiarmarkach zabiiano się o nie [szelągi wołoskie] zec przecię ustąpiły z Małey Polski ale W Wielgopolszcze wszystkie sobie Stolicę załozyły. PasPam 187. ◆ od czego począć »jak, w jaki sposób rozpocząć działanie«: Od Czego naypierwey począc. PasPam 242. ◆ począć kogoś »zadać komuś pierwszy cios, naruszyć jego potęgę, napocząć go«: Polacy tego szczęscia po łasce Boskiey naywiększym są powodem, et Praecipue kROL że się Rezolwował oburzyć natego Całemu Swiatu strasznego Nieprzyiaciela Sąm Personaliter y Zwoyskiem poszedł, począł im go y podał na obrot. PasPam 278.